«Будучыня Беларусі вырашальна залежыць ад знешняй кан’юнктуры, якая складваецца для нас вельмі неспрыяльна»

– Што вы думаеце пра будучыню Беларусі ў бліжэйшай і сярэднетэрміновай перспектыве?

– На жаль, сітуацыя цяпер такая, што будучыня Беларусі вельмі моцна і нават вырашальна залежыць ад знешняй кан’юнктуры, а тая на гэты момант складваецца для нас вельмі неспрыяльна.

Выглядае, што ў 2025 годзе вельмі верагоднае заканчэнне гарачай фазы вайны ва Украіне і пачатак расійска-украінскіх перамоў. Калі да таго часу нічога прынцыпова не зменіцца, то Расія да гэтых перамоў падыдзе ў не самым горшым стане.

Таму гаворка будзе ісці фактычна пра замарожванне канфлікту з захаваннем Масквой кантролю над тымі ўкраінскімі тэрыторыямі, якія ёй удалося захапіць.

Верагодна, лёс прынамсі некаторых з гэтых тэрыторый стане прадметам абмеркавання на перамовах, але толькі іх. Паколькі Расія не будзе ў ролі цалкам прайгранага боку, то ўвогуле замахвацца на яе бясспрэчныя палітычныя сферы ўплыву ніхто не будзе мець ні магчымасці, ні жадання.

Адпаведна, на тых перамовах пытанне Беларусі калі і будзе ставіцца, то не глабальна. Магчыма, Захад будзе настойваць на вывадзе з Беларусі расійскай ядзернай зброі (ці рэальна яна на яе тэрыторыі ёсць – пытанне спрэчнае) ці на гарантыях Пуціна адносна невыкарыстання ў будучыні нашай тэрыторыі ў ваенных мэтах (чаго вартыя такія гарантыі з боку Расіі – пытанне асобнае).

Але пра змену ў Беларусі палітычнага рэжыму і тым больш пра выхад яе з расійскай арбіты гаворкі ісці ў цяперашніх умовах яўна не будзе, гэтае пытанне нават не будзе падымацца.

Таму варта маральна рыхтавацца да таго, што Беларусь у агляднай перспектыве застанецца пад поўным кантролем Масквы без дэмантажу рэжыму Лукашэнкі.

Краіны Захаду на тое, што адбывацца ў Беларусі, не будуць мець істотнага ўплыву, хоць, вядома, калі ў Крамлі вырашаць анэксаваць Беларусь, то афіцыйнага прызнання з боку заходнікаў гэтага акту яны не дачакаюцца. Але не больш таго.

Адпаведна для нас вельмі шмат будзе залежаць ад развіцця падзей у Расіі. Няма сумневу, што пакуль там застаецца ва ўладзе Пуцін, у гэтай краіне ніякіх пазітыўных змен чакаць не варта.

Расія будзе толькі рыхтавацца да новай вайны, выкарыстоўваючы часовае замірэнне проста як перадышку – Пуціну адступаць няма куды.

Пры ягоных наступніках магчымае карэктаванне падыходаў, як гэта адбылося ў СССР пасля смерці Сталіна, але гарантыі тут ніякай няма.

– Што, на ваш погляд, будзе адбывацца ў Беларусі пасля прэзідэнцкіх «выбараў» 26 студзеня?

– Пасля правядзення выбарчага спектаклю і заканчэння вайны ва Украіне магчымае пэўнае змякчэнне ўнутранай палітыкі, то-бок прынамсі змяншэнне градусу рэпрэсій.

Прадыктаваная такая змена будзе, вядома, не гуманізмам, а эканамічнай мэтазгоднасцю: усё ж такі цяперашняя палітыка відавочна негатыўна ўплывае на гаспадарчыя працэсы, што відаць і са статыстыкі, і з многіх выказванняў як самога Лукашэнкі, так і ягоных паплечнікаў.

Вядома, такое гіпатэтычнае змякчэнне не будзе азначаць, што ўсе палітвязні выйдуць на волю, рэжым дазволіць аднаўляцца грамадзянскай супольнасці, а палітэмігранты змогуць бяспечна вяртацца на радзіму. Такога, думаю, не будзе прынамсі да такога моманту, пакуль жывы і дзеяздольны сам Лукашэнка.

Але што прынамсі крыху бяспечней і спакайней стане жыць тым, хто цяпер застаецца ў Беларусі, пры выкананні пэўных правіл сужыцця з рэжымам – цалкам верагодна.