Казакевіч: Дакладнага плану нападу на іншыя краіны ў Пуціна няма, яго паводзіны будуць залежаць ад сітуацыі

Днямі прадстаўнік АПК па нацыянальнай бяспецы Валер Сахашчык заявіў, што мае звесткі, паводле якіх Расея пры саўдзеле Беларусі можа планаваць атаку на Літву — прынамсі, рыхтуецца інфраструктура для праходжання вайсковай тэхнікі. І гэтая заява запусціла новую хвалю абмеркавання верагоднасці нападу РФ на адну з краін НАТО.

Пуцін падобныя размовы назваў «лухтой» і «трызненнем», аргументуючы гэта розніцай у выдатках Альянсу і РФ на абарону (хоць яшчэ нядаўна верагоднасці сутыкнення не выключаў), а таксама завіў, што ў Расіі няма нікіх агрэсіўных планаў супраць «Польшчы, Прыбалтыкі, Чэхіі».

Атрымліваецца, расійская ракета днямі заляцела ў польскую паветраную прастору выпадкова, а пасол РФ праігнараваў выклік у МЗС і пакінуў Польшчу проста так, бо засумаваў па радзіме?

Падпявае саюзніку і Лукашэнка, які пры наведванні вайскоўцаў у Ашмянскім раёне, на мяжы з Літвой, загадаў «жэстачайшэ рэагаваць на правакацыі», але пры гэтым запэўніў, што ўмацаванні і вучэнні праводзяцца выключна ў абарончых мэтах і што «адсюль пагрозы не будзе».

Зрэшты, калі прыгадаць, што падобныя заявы і абяцанні Лукашэнка агучваў і акурат перад расійскім уварваннем ва Украіну, то спакайней ад яго словаў не становіцца — і прынамсі ў Літве істотна расце напружанне на гэты конт.

Аднак некаторыя аналітыкі мяркуюць, што падобны расклад не выгадны перадусім самому беларускаму правіцелю, бо наўпрост ставіць краіну пад удар у адказ.

Што стаіць за алармісцкай рыторыкай, ці варта рыхтавацца да найгоршых сцэнараў і наколькі верагодная эскалацыя залежыць ад жадання ці нежадання Лукашэнкі наўпрост уваходзіць у вайну, Филин абмеркаваў з дырэктарам інстытута «Палітычная сфера», доктарам палітычных навук Андрэем Казакевічам.

— Мяркую, што ў той сітуацыі, якую мы сёння маем, нічога нельга выключаць, а таму рыхтавацца варта да горшых сцэнароў, — гаворыць палітолаг. — Але я не думаю, што наўпрост зараз ці ў Лукашэнкі, ці ў Пуціна (перадусім у Пуціна) ёсць дакладны план атакі на пэўную краіну. Ён проста прамацвае розныя варыянты, сярод іншага не адмаўляецца і ад здзяйснення псіхалагічнага ціску. І яго паводзіны будуць залежаць ад сітуацыі.

Трэба сказаць, што новая хваля, звязаная з пачуццём магчымай пагрозы, уздымаецца не толькі з боку Расіі і Беларусі. На Захадзе шмат экспертаў і палітыкаў абмяркоўваюць гэта пытанне. Таму гэта шырокі працэс.

Кажучы канкрэтна пра пазіцыю Расіі, Андрэй Казакевіч лічыць цяперашняе нагнятанне спробай знайсці слабыя месцы ў Еўропы, праз такі ціск паглядзець, якой будзе рэакцыя:

— Расія правярае: ці Еўропа стане больш схільнай да нейкіх перамоваў і кампрамісаў, ці адказ будзе дадзены ў выглядзе большай мабілізацыі, ці гэтыя словы будуць проста праігнараваныя. І ўжо далейшыя крокі будуць сыходзіць з таго, якой будзе рэакцыя з боку ЕС.

Напэўна, калі адбудзецца мабілізацыя і еўрапейскія краіны сапраўды пачнуць рыхтавацца да магчымага нападу, то яго верагоднасць будзe зніжацца. Калі ж будуць намацаныя пэўныя слабыя месцы ў заходнім накірунку, то можна чакаць, што Расія імі скарыстаецца ў будучыні.

Цяпер жа збольшага палітыка Расіі апартуністычная. Гэта значыць, што яна не мае дакладнай стратэгіі і планаў, проста спрабуе выкарыстоўваць тыя магчымасці, якія адкрываюцца ў выніку таго, як разгортваюцца падзеі ў рэгіёне.

— Усё ж такі ў беларусаў існуе моны антываенны кансенсус, і словы Лукашэнкі «мы не хочам гэтай вайны» могуць мець пад сабой рэальныя падставы. Аднак, калі разглядаць найгоршыя варыянты — у цяпершніх варунках нешта залежыць ад Лукашэнкі, ці Крэмль можа проста паставіць яго перад фактам?

— Я не думаю, што можа паставіць перад фактам проста так. Але пры гэтым Крэмль мае дастатковую колькасць рычагоў уплыву на сітуацыю ў Беларусі, каб дамагчыся практычна любога рашэння. У тым ліку не толькі прадастаўлення тэрыторыі для падобнай аперацыі, але і непасрэдна вайсковага ўдзелу.

Але ўсё гэта, вядома, калі падобнае рашэнне ўсё ж будзе прынятае. А верагоднасць гэтага, напэўна, малая.

Расіі, каб дамагчыся такога выніку, усё-ткі трэба будзе патраціць выялікую колькасць рэсурсаў: і ціск, і пэўныя фінансавыя ўліванні, мабыць, нейкія іншыя механізмы — то бок, гэта не будзе аўтаматычная сітуацыя.

Хоць станам на сёння выглядае, што Расія мае занадта моцныя інструменты ціску на Беларусь па ўсіх накірунках, у палітыцы, знешняй палітыцы, эканоміцы.

Палітолаг звяртае ўвагу на яшчэ адно «але»: Беларусь важная для Расіі не толькі як плацдарм і саўдзельнік у верагодным канфлікце, але таксама як зборачны цэх, партнёр для расійскага ВПК.

— Мы бачым, што беларускія заводы выконваюць важную ролю ў падтрымцы баяздольнасці расійскай арміі. І гэты фактар трэба таксама ўлічваць, — дадае Андрэй Казакевіч. — Бо калі раптам пачнецца новая эскалацыя па перыметру Беларусі, нейкі новы вайсковы канфлікт, то гэты сегмент вытворчасці для Расіі «выпадае», што можа пацягнуць за сабой пэўныя праблемы ў забеспячэнні баяздольнасці.

Таму гэты фактар з’яўляецца дадатковым абмежавальнікам для таго, каб пачынаць маштабную вайскову аперацыю.